galicja

Kazimierz Badeni, jeden z najbardziej znanych i wpływowych polityków galicyjskich przełomu XIX i XX wieku, starosta rzeszowski, namiestnik Galicji, premier Austrii.

W październiku 1851 roku, panujący zaledwie od 3 lat, 21-letni cesarz austriacki Franciszek Józef I ruszył w podróż po wschodnich prowincjach swej monarchii: Galicji, Lodomerii i Bukowinie. Na trasie cesarskiego orszaku znalazł się m.in. Rzeszów do którego młody władca zawitał, jadąc od strony Krakowa, we wtorek 14 października.

Według historyków cesarz Franciszek Józef nie cierpiał wojen, ale kochał wojsko. Uwielbiał manewry mające dać złudne poczucie siły i potęgi Cesarsko-Królewskiej monarchii. Temu też służyły ogromne ćwiczenia wojskowe, które na progu XX stulecia, w 1900 roku odbyły się w Jaśle i okolicach.

W stosunkach polsko-żydowskich na terenie Galicji w dobie jej autonomii, wydarzenia jakie nastąpiły w 1898 roku miały szczególny charakter. Na terenie 33 powiatów galicyjskich doszło wówczas bowiem do ekscesów antyżydowskich dokonywanych przez część ludności wiejskiej. Duże rozmiary tych ekscesów i ich charakter wpłynęły niekorzystnie na relacje polsko-żydowskie, przyczyniając się do wzrostu antysemityzmu na wsi.

Generał pułkownik Franz Conrad von Hoetzendorf, szef sztabu generalnego armii austro-węgierskiej, od dawna wpatrywał się w mapy Karpat. W tym miejscu upatrywał szansy na zdobycie inicjatywy militarnej i wyparcie Rosjan z terenu Galicji. Okazja nadarzyła się 2 maja 1915 roku.

Tylko przez obóz w Choceniu w Czechach przewinęło się w czasie I wojny światowej około 80 tysięcy galicyjskich uchodźców, w dużej mierze z dzisiejszego Podkarpacia. Liczba mieszkańców Galicji, które szukały schronienia w krajach monarchii habsburskiej mogła przekroczyć nawet milion osób, kilkaset tysięcy los rzucił na ziemie rosyjskie.

31 października 1918 roku w Rzeszowie, jak i wielu innych miastach Galicji, przystąpiono do rozbrajania oddziałów austro-węgierskich i przejmowania władzy przez Polaków. Był to koniec niewoli, która na tych ziemiach trwała 146 lat.

Ta straszna, a zapomniana dzisiaj, tragedia dotknęła Galicję w latach 1847-48. Klęska głodu i związane z nim epidemie pochłonęły w tym okresie nawet kilkaset tysięcy ofiar. Ludzie umierali na gościńcach i ulicach. Notowano przypadki kanibalizmu i zabijania dzieci, których rodzice nie mogli wyżywić.

Syn słynnego „małego księcia” Henryczka, ulubieńca księżnej marszałkowej łańcuckiej - Jerzy Lubomirski z Przeworska - przez całe życie przyjaźnił się z wielkim poetą romantycznym Zygmuntem Krasińskim. Hrabia Krasiński wielokrotnie odwiedzał Przeworsk. Próbował również swatać swojego przyjaciela z pięknymi pannami ówczesnej Europy...