NIemcy

13 września 1944 roku na murach Jasła pojawiły się obwieszczenia podpisane przez anonimowego dowódcę wojsk niemieckich oraz hitlerowskiego starostę Waltera Gentza, nakazujące ewakuację miasta. Niemcy dali mieszkańcom trzy dni na opuszczenie domów. Po tym terminie przystąpili do planowego niszczenia miasta. Zagładzie uległo 97 procent budynków.

„Nowa zbrodnia angielska”, „Anglia dostarczyła Polsce gaz trujący” – grzmiała jesienią 1939 roku niemiecka propaganda zarzucając Polakom użycie zakazanej międzynarodowymi konwencjami broni. Dowodem miało być zdarzenie w czasie walk o Jasło 8 września, gdy poparzonych iperytem miało zostać 14 niemieckich żołnierzy. Według niemieckich propagandystów eksplozja miny wypełnionej iperytem na moście na Jasiołce, na wschodnim brzegu miasta miała nastąpić w momencie, gdy oddział pionierów górskich usuwał pozostawioną tam przez wycofujących się Polaków zaporę.

To jedna z licznych, zapomnianych zbrodni popełnionych przez Wehrmacht w czasie Kampanii Wrześniowej 1939 roku na terenie Polski południowo-wschodniej. 7 września żołnierze 1 Dywizji Górskiej (1. Gebirgs-Division) dokonali krwawej pacyfikacji wsi Rozdziele koło Gorlic. Pretekstem była śmierć jednego z niemieckich oficerów w starciu z wycofującym się polskim wojskiem.

Gdy 20 sierpnia 1989 roku Krzysztof Wyskiel siadał za sterami wysłużonego szybowca „Kobuz” nikt nie przypuszczał w najgorszych snach, że będzie to ostatni lot młodego, ale bardzo doświadczonego pilota Aeroklubu Rzeszowskiego. Dla Krzysztofa cel był jeden: zająć jak najlepsze miejsce, najlepiej medalowe na Mistrzostwach Świata w Hockenheim w ówczesnej Republice Federalnej Niemiec.

Decyzja o lokalizacji poligonu V-2 zapadła w sierpniu 1943 roku, po zbombardowaniu przez aliantów głównego ośrodka rakietowego w Peenemünde na wyspie Uznam. Niemcy przenieśli ośrodek do Blizny, bo było to bezpieczniejsze miejsce. Mała wioska położona w środku głębokiego lasu zaczęła nagle tętnić życiem. Wyrzutnie powstawały niedaleko obozu pracy przymusowej w Pustkowie, co zapewniało darmową siłę roboczą do budowy urządzeń.

Pożółkły list, pisany ręką prostego chłopaka z podjarosławskiej wioski to najcenniejsza rodzinna pamiątka. To jednocześnie wielka, ludzka tragedia zawarta w kilku zdaniach napisanych na urzędowym, niemieckim dokumencie. Tragedia człowieka kończącego życie ledwie na progu dorosłości. Autor listu - 19 letni Piotr - oskarżony o pobicie bauera w czasie pobytu na przymusowych robotach, za kilka godzin, może kilka minut, miał zostać stracony…