1939

Była to jedna z największych tragedii do jakich doszło w Tatrach. W czasie burzy i w wyniku uderzenia pioruna zginęło sześcioro uczestników wyprawy żydowskich harcerzy. Troje z zabitych pochodziło z Rzeszowa.

W wydaniu Ilustrowanego Kuryera Codziennego z 1 września 1939 roku (sic!) w rubryce sportowej ukazała się notka: "W obecnym sezonie został założony w Przeworsku klub sportowy Zw. Strzeleckiego, który wstąpił do PZPN i został przydzielony do Podokręgu Przemyskiego, podobnie jak świeżo powstały w Rzeszowie klub KKS Lisia Góra". To jeden z nielicznych śladów istnienia w Rzeszowie klubu, którego krótką działalność przerwała wojna. A, zachowując pewien dystans, można "Lisią Górę" uważać za protoplastę dzisiejszej Stali Rzeszów. Oba kluby powstawały bowiem w rzeszowskich zakładach lotniczych.

„Nowa zbrodnia angielska”, „Anglia dostarczyła Polsce gaz trujący” – grzmiała jesienią 1939 roku niemiecka propaganda zarzucając Polakom użycie zakazanej międzynarodowymi konwencjami broni. Dowodem miało być zdarzenie w czasie walk o Jasło 8 września, gdy poparzonych iperytem miało zostać 14 niemieckich żołnierzy. Według niemieckich propagandystów eksplozja miny wypełnionej iperytem na moście na Jasiołce, na wschodnim brzegu miasta miała nastąpić w momencie, gdy oddział pionierów górskich usuwał pozostawioną tam przez wycofujących się Polaków zaporę.

Niemcy szli od domu do domu, rzucali granaty, strzelali, mordowali prawie każdego napotkanego mężczyznę. Od kul i odłamków zginęły 22 osoby, spłonęło około 40 zabudowań. 10 września 1939 roku hitlerowcy dopuścili się w Besku, jednej z pierwszych na Podkarpaciu zbrodni wobec ludności cywilnej.

9 września 1939 roku, po krótkich, lecz zaciętych walkach opóźniających toczonych przez 10. Brygadę Kawalerii płk. Stanisława Maczka, Rzeszów został zajęty przez wojska niemieckie. Okupacja hitlerowska miała trwać niemal pięć lat i stać się jednym z najbardziej tragicznych okresów w historii miasta. Poniżej zamieszczamy opis walk o Rzeszów we wrześniu 1939 roku autorstwa nieżyjącego już, wybitnego regionalisty Marka Czarnoty, zamieszczony na oficjalnym portalu miasta erzeszow.pl.

W drugiej połowie września 1939 roku przez teren dzisiejszej Polski południowo-wschodniej  w kierunku granicy węgierskiej przedzierały się tysiące polskich żołnierzy. Częstokroć próby takie kończyły się śmiercią lub niewolą niemiecką.