W numerze 43 „Tygodnika Rzeszowskiego” z 28 listopada 1909 roku opublikowano komunikat Magistratu miasta Rzeszowa, który nie pozostawiał wątpliwości co do nadchodzących zmian:
„Obecny cmentarz chrześciański zostaje z dniem 31 grudnia br. zamknięty, nowy zaś cmentarz założony na gruntach w Pobitnem zostaje oddanym do użytku z dniem 1 stycznia 1910 r.”
Decyzja ta oznaczała definitywne zakończenie funkcji starego, istniejącego od końca XVIII wieku, cmentarza miejskiego i rozpoczęcie nowego etapu w historii rzeszowskich nekropolii.
Od 1 stycznia 1910 roku na starym cmentarzu obowiązywał całkowity zakaz grzebania zmarłych oraz wznoszenia nowych grobów. Magistrat ogłosił jednoznacznie:
„Z dniem 1 stycznia 1910 r. dotychczasowy cmentarz położony w mieście Rzeszowie zostaje dla grzebania zmarłych zamknięty, a zarazem zostaje wzbronione murowanie tamże nowych grobów lub rozszerzanie już istniejących.”
Był to krok podyktowany zarówno względami sanitarnymi, jak i urbanistycznymi. Choć cmentarz przestał pełnić swoją pierwotną funkcję, władze miasta podkreślały konieczność zachowania należnego szacunku dla zmarłych. Zapewniono, że teren nekropolii nie zostanie wykorzystany do innych celów:
„Ze względu na pietyzm dla zmarłych, grunt starego cmentarza nie będzie użyty na inne cele, pozostanie wieczyście nie naruszonym, a opiekę nad nim będzie miała chrześciańska gmina m. Rzeszowa.”
Magistrat przewidział jednak okres przejściowy. Właściciele murowanych grobów rodzinnych mogli – przez 30 lat od otwarcia nowego cmentarza – chować bliskich w istniejących grobach, pod warunkiem uzyskania zgody i wniesienia opłaty:
„Właścicielom murowanych grobów rodzinnych (…) wolno będzie swoich najbliższych zmarłych chować w istniejących grobach (…) jednak tylko w okresie 30 lat od dnia otwarcia nowego cmentarza.”
Nowy cmentarz w Pobitnem przeznaczony był głównie dla katolików, jednak Magistrat dopuścił również pochówki niekatolików (z wyjątkiem Żydów), w wyznaczonej części nekropolii. Cmentarz zaplanowano w sposób nowoczesny i uporządkowany. Podzielono go na dzielnice i rzędy, a groby otrzymały ściśle określone wymiary:
- Groby murowane rodzinne (4 osoby): 4 × 1,8 m
- Groby jednostkowe I klasy: 2,4 × 1,3 m
- Groby jednostkowe II klasy: 2 × 0,8 m
- Groby dziecinne: 1,5 × 0,5 m
Ogłoszenie zawierało dokładny cennik usług cmentarnych:
- grób murowany rodzinny – 100 koron
- kolejne złożenie zwłok w grobowcu – 20 koron
- grób jednostkowy I klasy – 20 koron
- grób jednostkowy II klasy – 6 koron
- grób dziecinny – 3 korony
- postawienie pomnika – 20 koron
- odnowienie pomnika – 5 koron
- opłata dla lekarza miejskiego przy ekshumacji – 10 koron
Na nowym cmentarzu obowiązywały ścisłe reguły:
- dozwolona była wyłącznie pielęgnacja kwiatów,
- stawianie pomników wymagało zgody Magistratu,
- sadzenie drzew i krzewów było zakazane,
- groby dorosłych podlegały przekopywaniu co 20 lat,
- groby dziecięce – co 15 lat,
- groby murowane rodzinne nie podlegały przekopywaniu.
Na terenie cmentarza w Pobitnem powstał dom przedpogrzebowy z kaplicą, salą wystawienia zwłok oraz salą sekcyjną. Korzystanie z tych pomieszczeń również objęto odrębnymi opłatami.
Napisz komentarz
Komentarze