Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
czwartek, 28 marca 2024 16:05
Reklama

Stacja kolejowa w Strzyżowie i twórczość Wojciecha Weissa

Stacja kolejowa w Strzyżowie i twórczość Wojciecha Weissa
Autoportret Wojciecha Weissa i budynek stacji w Strzyżowie w okresie międzywojennym.

12 października 1890 roku do użytku oddano 70 kilometrową linię kolejową łączącą Rzeszów z Jasłem. Na 32 jej kilometrze ulokowano stację kolejową w Strzyżowie, najważniejszą stację pośrednią na tej trasie.

Linia zaczynała się początkowo nie od stacji głównej w Rzeszowie, ale mniejszej - Rzeszów-Staroniwa. Wynikało to faktu, że kolej rzeszowsko-jasielska należała do państwowego przedsiębiorstwa kolejowego, podczas gdy przebiegająca przez Rzeszów Główny linia Kraków-Lwów (Karola Ludwika) do prywatnej spółki. Między firmami dochodziło do konkurencyjnych sporów, zakończonych dopiero nacjonalizacją kolei krakowsko-lwowskiej.

Dzisiejszy kształt stacyjnego budynku pochodzi prawdopodobnie z 1910 roku. Jego architektura jest charakterystyczna dla wielu obiektów kolejowych z tego okresu: piętrowa, z parterowymi przybudówkami na skrzydłach i typowo galicyjskim zadaszeniem od strony torów. Stacja posiadała cztery tory główne i trzy boczne, z których jeden prowadził do placu ładunkowego.

Dworcowy budynek w Strzyżowie nierozerwalnie związany jest z postacią Wojciecha Weissa, wybitnego malarza, rektora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Artysta zaczął tu bywać w 1899 roku i  pomieszkiwał w stacyjnym budynku aż do 1903 roku. Szwagier Weissa, mąż siostry Emilii - Stanisław Florek – był pierwszym naczelnikiem stacji (do 1905 roku), tu oboje mieszkali wraz z dziećmi. Malarz spędzał więc czas z rodziną, jednocześnie oddając się pracy twórczej.

W Strzyżowie powstało wiele obrazów mistrza, m.in. słynna „Mielizna” (1902), „Taniec Fauna z dziewczyną” (1899), „Promienny zachód słońca” (1900) czy „Maki (1902). Okres pobytu malarza w Strzyżowie przypomina tablica wmurowana w 1975 roku na fasadzie budynku stacji kolejowej o treści: „W budynku tym mieszkał i tworzył w latach 1898-1903 Wojciech Weiss, znakomity artysta malarz, który ukochał piękno Ziemi Strzyżowskiej, syn kolejarza powstańca z 1863 r. W latach 1910 -1950 profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i jej trzykrotny rektor”.

Strzyżowska stacja szczęśliwie przetrwała okres okupacji rosyjskiej w czasie I wojny światowej, gdy tory dostosowano do szerokości obowiązującej w Rosji. Wycofujące się pod naporem sił austro-węgierskich i niemieckich wojska carskie nie zdążyły spalić dworca, tak jak uczyniły to w innych miejscowościach.

W czasie II wojny światowej linią zarządzały niemieckie koleje wschodnie (Ostbahn). Od stacji poprowadzono wówczas bocznicę do pobliskiego schronu kolejowego. W sierpniu 1941 roku przybył tu Adolf Hitler udający się do nieodległej Stępiny na spotkanie z dyktatorem Włoch Benito Mussolinim.

Po wojnie linia kolejowa przechodziła zmienne koleje losu. Przez pewien czas była praktycznie nie używana. W 2012 roku dworzec został poddany generalnemu remontowi. Zmodernizowano trzy tory główne, likwidując zbędne, boczne tory i rozjazdy.

sj

Fot. archiwum „Podkarpackiej Historii”


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Reklama